سقف به عنوان اولین عضو در مسیر انتقال بارهای ثقلی و جانبی، یکی از مهم ترین قسمت های ساختمان می باشد که به روش های مختلف اجرا می گردد. وظیفه سقف در ساختمان، ضمن تحمل و انتقال بارهای ثقلی، دریافت نیروی جانبی زلزله و توزیع آن بین اجزای لرزه بر قائم ( مانند ستون ها، مهاربندها و دیوارهای برشی)می باشد بنابراین این بخش از بنا باید از مقاومت لازم در برابر نیروهای وارده برخوردار باشد تا دچار آسیب و خرابی نگردد.سقف ها با توجه به محل اجرا و نوع ساختمان متفاوت هستند و عملکردهای متفاوتی دارند.
سقف طاق ضربی از قدیمی ترین سیستم های اجرای سقف در ایران می باشد که به دلیل وزن بالا و عملکرد ضعیف در هنگام زلزله، مورد تایید ضوابط و آیین نامه ها نیست. به علت سرعت اجرای بالا و در دسترس بودن مصالح و عدم نیاز به تخصص بالا و هزینه پایین اجرا در گذشته کاربرد بسیار داشته است. از آن جایی که در ساخت این نوع سقف ها از سازه های مقاوم استفاده نمی شود از استحکام بالایی برخوردار نمی باشد
این نوع سقف ها ، در برابر بارهای افقی (زلزله) صلبیت کافی را نداشته و به دلیل نداشتن یکپارچگی کافی، در هنگام زلزله معمولاً دچار ریزش میشود. سقف طاق ضربی جز سقفهای انعطافپذیر است که توزیع نیروی زلزله بین اعضای لرزه بر اساس سطح بارگیر انجام میشود.
برای اجرای این سقف بین دو تیر موازی که در اصطلاح به آن پل گفته می شود تیرهای فرعی به موازات هم و عمود بر پل ها نصب می شوند و داخل تیرهای فرعی به وسیله آجر و گچ خاک سقف اجرا می گردد .
فاصله بین تیرهای فرعی این سیستم بین 70 تا 100 سانتی متر میباشد و حداکثر دهانه قابل اجرا برای این نوع سقف 5 متر میباشد. برای ساخت این سقف از آجر فشاری، گچ و خاک استفاده میشود. برای استحکام بیشتر و انتقال بار از سقف به تیرهای وارده، آجرها به صورت قوسی کار گذاشته میشوند.
ملاحضات و نکات اجرایی سقف طاق ضربی:
سقف طاق ضربی |
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
سرعت اجرایی بالا |
عدم انسجام و یکپارچگی در برابر زلزله |
2 |
در دسترس بودن مصالح |
لرزش بیش از حد |
3 |
عدم نیاز به نیروی تخصصی جهت اجرا |
سنگینی بیش از حد |
4 |
خوردگی آهن در تماس با سیلیکات |
سقف تیرچه بلوک نوعی سقف رایج در صنعت ساختمان کشور می باشد که از ترکیب تیرچه و بلوک سبک سیمانی یا سفالی و یا فوم ساخته می شود. در این سقف ها تیرچه ها به عنوان تیر فرعی و فاصله بین آنها با بلوک پر می شود. این بلوک ها نقش سازه ای نداشته و به عنوان پر کننده استفاده می شود. از لحاظ لرزه ای ؛ این سقف ها دارای صلبیت مناسب می باشد و از عملکرد دیافراگمی خوبی برخوردار می باشند .
سقف تیرچه بلوک
|
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
اقتصادی نسبت به سایر سقف ها |
عدم کنترل بر روی مقاومت بتن به علت ساخت کارگاهی |
2 |
قابلیت ساخت در کارگاه |
زمان بر بودن اجرای این سقف به علت زمان بر بودن آماده شدن تیرچه ها |
3 |
مقاومت مناسب در برابر نیروهای افقی نظیر باد و زلزله |
سختی حمل و نقل |
4 |
عایق صدا رطوبت و حرارت |
عدم امکان اجرای چند سقف به صورت هم زمان به دلیل اجرا به وسیلهجک و شمع |
5 |
صافی سطح بالا و پایین پس از اجرا |
عدم امکان استفاده در دهانه های بزرگ |
6 |
مقاوم در برابر آتش سوزی ( یونولیت در برابر آتش ضعیف است اماتیرچه های بتنی نسبت به سقف های با تیرآهن یا تیرچه کرمیت دربرابر آتش مقاوم ترند.) |
امکان جدا شدن و ریزش بلوک ها در زلزله
|
سقف کرومیت شباهت بسیار زیادی با سقف های تیرچه بلوک دارد از لحاظ عملکرد کلی ، عملکرد لرزه ای و نحوه ی اجرا هم تقریبا شبیه سقف های تیرچه بلوک می باشند. از تفاوت این سیستم سقف با سقف تیرچه بلوک می توان به استفاده از تیرچه های فولادی با جان باز در ترکیب با بتن اشاره کرد. سقف تیرچه کرومیت معمولا در ساختمان های 3-4 طبقه تا حدودا 9 طبقه استفاده می گردد و برای ساختمان ها با تعداد طبقات کمتر معمولا از سقف تیرچه بلوک استفاده می گردد. و برای تعداد طبقات بیشتر بسته به نوع اسکلت از سقف های کامپوزیت یا دال بتنی استفاده می شود.
برای ساخت این تیرچه ها از یک تسمه فولادی در زیر تیرچه، یک نبشی در قسمت فوقانی تیرچه و از میلگرد زیگزاگ در جان استفاده می شود. در قسمت های انتهایی تیرچه از ورق فولادی برای تقویت برشی تیرچه استفاده می شود. این نوع تیرچه به دلیل خود ایستایی به شمع بندی نیاز ندارند و به همین دلیل از سرعت اجرایی بالایی برخوردار است. برای پر کردن فاصله بین تیرچه ها از قالب های ثابت مانند بلوک سیمانی، بلوک سفالی، پلی استایرن، قالب های موقت فولادی و یا هر پر کننده سبک دیگر استفاده می شود.
سقف تیرچه کرومیت
|
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
اقتصادی نسبت به سایر سقف ها |
عدم مقاومت در برابر آتش سوزی |
2 |
سرعت اجرای بالا به دلیل عدم نیاز به شمع بندی |
لرزش زیاد در صورت عدم استفاده از شمع |
3 |
عایق رطوبت صدا و حرارت |
عدم طراحی مناسب و بهینه |
4 |
صاف بودن سطح بالا و پایین سقف بعد از اجرا و عدم نیاز به سقف کاذب |
جدا شدن و ریزش بلوک ها در هنگام زلزله |
5 |
|
داغ تیرچه به دلیل نیروی مغناطیس در فلز تیرها که سبب جذب ذراتباردار در هوا می شود |
سقف دال بتنی یکی از متداول ترین انواع سقف های بتنی می باشد که همانطور از اسم آن مشخص است برای سازه هایی با اسکلت بتی است. این نوع سقف یکی از بهترین انواع سقف و صلب ترین سقف ساختمانی است که بهترین عملکرد را در انتقال نیروی زلزله دارد اما وزن زیاد ، هزینه اجرایی بالا و پیچیدگی نوع اجرای آن از معایب این سیستم سقف می باشد.این نوع سقف بیش تر در سازه های بتنی که اهمیت بالا و متراژ بالایی دارند مثل ساختمان های واقع در نیروگاهها یا مراکز صنعتی بزرگ اجرا می گردد چرا که هدف در این ساختمان ها معمولا پایداری کامل ساختمان است. اجزای تشکیل دهنده سقف دال بتنی آرماتور و بتن می باشد. این سقف دارای 2 نوع دال تخت یا بدون تیر و دال با تیر می باشد.
در سقف دال تخت تیر اجرا نمی شود و سقف مستقیما به ستون ها و دیوارهای برشی متصل می شود. این سقف نسبت به سقف دال بتنی متکی بر تیر دارای صلبیت کمتری می باشد زیرا مقطع عمیق تیرها عامل به وجود آورنده ی سختی است که در این نوع سقف هیچ تیری وجود ندارد و ستون ها مستقیما از طریق دال سقف به یکدیگر متصل می باشند. از آنجایی که عکس العمل ستون ها با بارهای ثقلی وارده از طرف دال به صورت نقطه ای می باشد، از کتیبه و سرستون برای جلوگیری از وقوع برش پانچینگ استفاده می گردد.
سقف دال تخت |
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
اجرای آسان |
وزن بالا نسبت به سایر سقف ها |
2 |
مقاوم در برابر زلزله |
در دهانه های بلند کاربردی نمی باشد |
3 |
مقاوم در برابر آتش سوزی |
ضعف در انتقال برش در محل ستون ها |
4 |
عدم نیاز به سقف کاذب |
|
سقف تیر دال بر خلاف سقف دال تخت از تیر استفاده می شود و به همین علت دارای صلبیت بیش تر می باشد .در این سیستم بار کف ابتدا به تیر و سپس به ستون منتقل می شود. وجود تیر در اطراف دال باعث کاهش زیاد خیز دال می گردد. محدودیت استفاده در ساختمان های کمتر از 10 متر ارتفاع یا 3 طبقه بر خلاف سیستم دال تخت، در این سیستم وجود ندارد.
این سیستم سقف همانند سقف کامپوزیت اجرا می گردد با این تفاوت که تیرهای فرعی سقف از نوع بتنی می باشد.سقف تیردال در اسکلت بتنی بصورت درجا اجرا می شود و در اسکلت فلزی بصورت پیش ساخته اجرا می گردد.
سقف تیر دال |
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
خیز کم |
وجود آویز تیرها و نیاز به سقف کاذب |
2 |
ایجاد دیافراگم صلب و مقاومت مناسب و خوب دربرابر زلزله |
وزن زیاد نسبت به سقف های مشابه |
3 |
مقاومت زیاد در برابر آتش سوزی |
سختی اجرا نسبت به سقف دال تخت |
4 |
پوشش دهانه های بلند |
|
سقف کامپوزیت یا مرکب به سقفی گفته می شود که شامل تیرهای فلزی دارای برش گیر ( در بال فوقانی )، بتن و آرماتور حرارتی می باشند. برای تیرهای فرعی می توان از نوع لانه زنبوری یا سایر پروفیل های نورد شده استفاده نمود. بال فوقانی تیرها با کمک برش گیر به همراه بتن تحمل فشار و قسمت تحتانی تیرها تحمل کشش را بر عهده دارند. این نوع سقف ها در سازه های فولادی استفاده می گردد و بهترین عملکرد را در ساختمان های فولادی دارا می باشند. این سقف ها دارای صلبیت بالا می باشد که در انتقال نیروها بسیار خوب عمل می کند در نتیجه دارای عملکرد لرزه ای مناسب می باشد.همچنین وزن آن نسبت به سایر سقف ها کمتر است و این ویژگی سبب کاهش نیروهای جانبی وارد به سازه و سبک تر شدن وزن اسکلت سازه می گردد. همچنین این سقف ها مقرون به صرفه و اقتصادی می باشد.
این سقف ها به دو صورت با شمع بندی و بدون شمع بندی اجرا می گردد. برای جلوگیری از افزایش سایز تیرها و جلوگیری از شکم دادن سقف، برای دهانه های بالای 3 متر یک شمع در وسط دهانه قرار می گیرد و برای دهانه های بیش تر از 6 متر نیز معمولا از 2 شمع استفاده می شود. قابلیت اجرای سقف کاذب بر روی آنها یکی از مزایای مهم این سیستم سقف می باشد. این سیستم سقف از لحاظ اجرایی پیچیده تر از سقف تیرچه بلوک است و بیش تر برای ساختمان های فولادی که اهمیت بیش تری نسبت به ساختمان های مسکونی دارند و یا متراژ بالایی دارند مورد استفاده قرار می گیرد.
سقف کامپوزیت خود به دو دسته سقف کامپوزیت ساده و سقف کامپوزیت عرشه فولادی تقسیم می شود.
این نوع سقف در سال های اخیر به علت سرعت اجرای بالا رواج زیادی در ساختمان سازی در بین سازندگان و پیمانکاران ساختمانی پیدا کرده است. اجزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی شامل تیرهای فرعی، ورق گالوانیزه ذوزنقه ای، گل میخ، بتن و آرماتور حرارتی می باشد.این سقف از مقاطع بتن مسلح بر روی ورق های گالوانیزه ای ذوزنقه ای شکل با مقاطع مختلف تشکیل شده است که به وسیله برشگیرهایی از نوع گلمیخ با سایز های مختلف به تیرهای فرعی و اصلی متصل می گردد.
کاهش تیرهای فرعی نسبت به سقف کامپوزیت معمولی، کاهش بار سقف، حذف مراحل شمع گذاری سقف، کاهش حجم بتن ریزی سقف و امکان عبور تاسیسات از زیر سقف از مزایای سقف کامپوزیت عرشه فولادی به شمار می آید.
مراحل اجرای این سقف بدین گونه می باشد که در ابتدا ورق های کامپوزیت مطابق نقشه در بسته های مختلف با توجه به نقشه شاپ بر روی طبقات گذاشته می شود. سپس ورقهای عرشه فولادی با استفاده از میخ فولادی بر روی تیرها به صورت موقت ثابت می گردد، پس از ثابت شدن ورق ها در مرحله بعد گلمیخ های عرشه فولادی با استفاده از دستگاه استاد ولدینگ بر روی تیرهای اصلی و فرعی نصب می گردد و پس از آن آرماتوربندی مطابق نقشه های محاسباتی و بتن ریزی سقف مطابق نقشه های اجرایی انجام می گردد.
طراحی سازه ای این سقف بر اساس آیین نامه های مختلف انجام می گردد. که بر این اساس طراحی سقف عرشه فولادی 2 مرحله انجام می گردد.در یک مرحله بارهای ناشی از وزن سقف و بارهای حین اجرا و مرحله بعد تمام بارهای مرده و زنده وارده بر سقف محاسبه می گردد.در طراحی این نوع سقف کنترل ضوابط مربوط به مقررات ساختمان در برابر حریق با در نظر گرفتن تعداد طبقات و کاربری و ابعاد ساختمان الزامی است.
سقف کامپوزیت |
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
کاهش وزن سقف نسبت به سقف های تیرچه بلوک و دال بتنی |
در صورت اجرای غیر اصولی و عدم درگیری کامل بتن و فولاد، ممکن است سقف
دچار شکم زدگی شود |
2 |
سهولت اجرای بازشو |
لرزش زیاد؛ در صورت استفاده از شمع بندی لرزش آن کمتر خواهد شد |
3 |
سرعت اجرای بالا |
با وجود اینکه نسبت به سقف های تیرچه بلوک و کرومیت از سرعت ساخت
بالاتری برخوردار است اما به دلیل نیاز به سقف کاذب، هزینه تمام شده بیشتری
دارد. همچنین زمان اجرای کامل آن نیز بیشتر است |
سقف یوبوت توسط مهندسان ایتالیایی برای بهینه سازی و رسیدن به مقاومت مناسب در برابر زلزله و استفاده در دهانه های بلند ابداع گردید. مزیت های سازه ای اقتصادی و معماری باعث گردید تا این سیستم سقف به سرعت در سراسر دنیا مورد استقبال قرار گرفت. سختی نسبتا بالای این سقف و عملکرد دو طرفه آن این امکان را به مهندسین می دهد تا تیرها رو حذف کرده و دست مهندسین معمار و محاسب برای اجرای نقشه های معماری باز باشد.
هزینه اجرای این سقف بسیار زیاد است اما با توجه به سبک شدن سقف نیروهای افقی زلزله نیز کاهش می یابد و در نتیجه مقاطع کوچک تری برای ستون ها و پی مورد نیاز است و باعث کاهش هزینه ی ساخت اسکلت سازه می شود. با توجه به این که آویز تیرها حذف می شود، اجرای تاسیسات راحت تر و با هزینه کمتر اجرا می گردد.
سقف یوبوت |
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
باربری دو طرفه و عملکرد مناسب در هنگام زلزله |
عدم امکان پوشش بهینه دهانه با قالب ها |
2 |
ایجاد دهانه ها و کنسول های بلندتر |
عدم بومی بودن آن با توجه به لرزه خیزی ایران |
3 |
امکان حذف تیرها و ایجاد دال تخت |
تغییر شکل و یا شکستن قالب در حین بتن ریزی و یا حرکت کارگران |
4 |
امکان ایجاد بازشوهای بزرگ و شکل های نا منظم در سقف |
افزایش بار مرده در نتیجه عدم امکان استفاده از ابعاد بهینه قالب ها در دهانه هایمختلف |
5 |
حذف آویز تیرها و کاهش ضخامت سقف |
|
6 |
امکان ستون گذاری نا منظم |
|
فناوری سقف کوبیاکس مربوط به کشورهای آلمان و انگلیس که کشورهای لرزه خیزی نیستند و از این سیستم در کشورهای لرزه خیزی مانند ژاپن و آمریکا استفاده نمی گردد و استاندارد مربوط به این نوع سقف در هیچ یک از آیین نامه های معتبر دنیا وجود ندارد؛ لذا به کارگیری این سیستم در کشور نیازمند تحقیقات بیشتر می باشد.
در این سقف همانند سقف تیرچه بلوک و یوبوت، در قسمت هایی از دال که بتن کاربرد سازه ای ندارد با گوی های تو خالی جایگزین می گردد. این گوی ها بین مش های میلگرد بالا و پایین قرار می گیرند و زیر گوی ها نیز با بتن پر می شود. خاصیت باربری دو طرفه دال با وجود حذف بتن غیر سازه ای حفظ می گردد. و با شکل گیری دو لایه بتنی در بالا و پایین و همچنین تیرچه های متعامد، قابلیت باربری مناسبی دارد. این سقف به علت وجود حفره های هوا در برابر انتقال صدا، سرما و گرما و همچنین در برابر آتش سوزی بسیار مقاوم می باشد.در محل اتصال با اعضای باربر لرزه ای ( ستون و دیوار برشی ) حداکثر تنش ها اتفاق می افتد، این نواحی را به صورت توپر ( بدون گوی ) اجرا می کنند، بنابراین از لحاظ درون صفحه ای اختلافی با دال توپر ندارد و عملکرد لرزه ای آن بسیار مناسب است؛ زیرا علاوه بر دارا بودن خصوصیات دال توپر، از وزن کمتری برخوردار است.
از لحاظ اقتصادی، هزینه اجرای این سقف زیاد است اما با سبک شدن سقف نیروهای افقی زلزله نیز کاهش می یابد و در نتیجه برای ستون ها و پی مقاطع کوچک مورد نیاز است و باعث کاهش هزینه ی ساخت اسکلت سازه در حدود 5 تا 15 درصد می شود.آویز تیرها در این سیستم سقفی حذف می گردد و در نتیجه اجرای تاسیسات مورد نیاز راحت تر است و با هزینه کمتری اجرا می شود.
سقف کوبیاکس |
||
ردیف |
مزایا |
معایب |
1 |
باربری دو طرفه و عملکرد مناسب در هنگام زلزله |
اقتصادی نبودن استفاده از این سیستم در پروژه های کوچک |
2 |
صاف بودن سطح بالایی و زیرین سقف و عدم نیاز به سقف کاذب |
عدم وجود ضوابط طراحی در آیین نامه ها |
3 |
کاهش تعداد و سطح مقطع عضوهای قائم ( دیوار برشی و ستون ) |
جاگیر بودن پرکننده های کروی در هنگام حمل و نقل و دپو |
4 |
حذف آویزها و کاهش ارتفاع کلی سازه |
مقاومت بالا در برابر آتش سوزی |
5 |
کاهش خیز |
|
6 |
انعطاف پذیری در پلان معماری به علت ستون گذاری نامنظم |
|
سقف پیش تنیده از جدیدترین انواع سقف است که با استفاده از کابل های کشش و نحوه قرارگیری کابل ها در دال بتنی سقف، یک نیروی فشاری اولیه قبل از بهره برداری از سازه در ناحیه کششی دال بتنی ایجاد می شود تا پس از بهره برداری از سازه این ناحیه کششی دچار ترک نشود و از حداکثر ظرفیت باربری بتن استفاده شود.
کاهش ستون ها در سقف پیش تنیده نسبت به سایر سقف ها از مزایای اصلی این نوع سقف محسوب می گردد که این موضوع در بحث معماری ساختمان و همچنین تامین پارکینگ بسیار با اهمیت است، همچنین نیاز به ابزار و ادوات و دانش فنی لازم اشاره نمود که به سادگی در دسترس نیست. از مزایای دیگر این مدل سقف می توان به اجرای دهانه های زیاد با کمترین ستون اشاره کرد. از این سیستم در اجرای سقف دال بتنی، ساخت پل و پایدار کردن تونل ها استفاده می گردد.
کابل های کششی در دو سر تیر محکم بسته شده و تثبیت می گردند. این کابل ها نیروی بارهای ثقلی را خنثی می کنند زیرا بعد از رها شدن متمایل به تبدیل شدن به حالت اولیه هستند. از این رو در زیر تار خنثی در بتن فشار زیادی وارد می شودکه در برابر نیروی ایجاد شده توسط بارهای ثقلی در بتن قرار می گیرد. به همین علت وظیفه این کابل ها خنثی کردن بارهای ثقلی است. سقف پیش تنیده میزان مصرف مصالح را به حداقل می رساند و منجر به سبک شدن سازه می گردد.
عملکرد سقف روفیکس مطابق سقف کامپوزیت است با این تفاوت که به جای استفاده از تخته یا ورق به عنوان قالب از یک صفحه فلزی مشبک با نام روفیکس به عنوان قالب ماندگار استفاده می گردد. جنس این ورقها از نوع گالوانیزه با ضخامت های 0.7 تا 0.8 میلی متر می باشد. سقف روفیکس به دلیل مشبک بودن موجب می شود بتن تازه به خوبی با ورق روفیکس درگیر و به دلیل ترکیب بتن با فلز، مقاومت بدست آمده برای تحمل بارهای وارده به سقف قابل توجه خواهد بود.
فاصله تیرهای فرعی می تواند تا حداکثر 80 سانتی متر باعث خیز دادن سقف روفیکس در هنگام بتن ریزی شود. در مورد بتن ریزی سقف روفیکس باید این نکته را در نظر داشت که اولا نسبت آب به سیمان بتن به هیچ وجه نباید بالا باشدو بتن نباید شل باشد، همچنین باید از تجمع بتن در یک نقطه جدا خودداری نمود. چرا که در اثر بار زیاد ممکن است سقف روفیکس خیز داده و پاره گردد. اجزای تشکیل دهنده سقف روفیکس شامل ورق روفیکس، آرماتور و بتن می باشد.
ساده بودن روش اجرای سقف روفیکس و سرعت اجرای بالای کار از مزایای دیگر این نوع سقف می باشد. از آنجایی که قالب روفیکس یک قالب ماندگار است جزء مصالح مصرفی سقف به حساب می آید و در نتیجه هزینه اجرای سقف را بالا می برد.
این سقف پس از اتمام تاسیسات ساختمان اجرا می گردد. این سقف از سبک ترین نوع سقف محسوب می گردد. جنس سقف های کاذب می تواند از نوع رابیتس، کناف، پی وی سی و … باشد که از اجزایی مانند الیاف پلیمری، توری، گچ و افزودنی تشکیل می شوند. این سقف به راحتی بین تیرچه ها قابل اجراست و به سقف اصلی متصل می گردد.
برای اطلاعات بیشتر راجع به سقف کاذب خشک می توانید به قسمت خدمات شرکت ایستا معرفی سقف کاذب در همین سایت مراجعه کنید.