جدول اشتال یکی از منابعی است که بیش از همه مهندسان عمران به آن مراجعه می کنند. داشتن اطلاعات جامع در خصوص وزن، سطح
مقطع، گشاور مقاوم و چند آیتم دیگر از جمله دلایلی است که مهندسان خصوصا آنهایی که در بحث طراحی مشغول به کار هستند به جدول اشتال مراجعه می نمایند. در بازار آهن و فولاد نیز از جدول اشتال استفاده هایی می شود. مهمترین استفاده ای که از جدول اشتال در بازار آهن و فولاد می شود برای محاسبه وزن مقاطع است.
کتاب جدول اشتال به انگلیسی (STAHLBAU PROFILE) کتابی هست حاوی جداول اوزان، ضخامت، مساحت، سطح مقطع و سایر مشخصات استاندارد انواع پروفیل های فولادی ساختمانی است. در این کتاب، مهم ترین پروفیل ها، مواد اولیه، نوع اتصال و مقررات ساخت و سازهای فولادی در یک مجموعه کامل و فشرده گردآوری شده است. نام جدول اشتال از نام نویسنده آن یعنی خانم مارتا اشنایدر بورگر اتخاذ شده است. این خانم که اولین مهندس ساختمان زن در آلمان بود، در سال 1938 یعنی حدود 80 سال پیش با جمع‌آوری اطلاعات دقیق و استاندارد، جدول اشتال را تدوین نمود.
این کتاب شامل چه مباحثی است؟
این کتاب شامل جدوالی از مشخصات هندسی مهمترین پروفیل‌های ساختمانی تحت استاندارد دین آلمان است. از آنجا که پروفیل‌های استفاده‌شده در ایران نیز تحت استاندارد دین آلمان است، جدول اشتال در کشور ما جایگاه خوبی پیدا کرده است. مشخصات انواع مقاطع فولادی نورد شده شامل: سطح مقطع پروفیل، ممان اینرسی، اساس مقطع، شعاع ژیراسیون، وزن واحد طول پروفیل و … است. تمام پارامترهای به‌کاررفته در جداول با علائم اختصاری نشان داده شده که پارامترهای مستقیم بر روی شکل پروفیل در بالای هر جدول نمایش داده شده است.
فهرست جداول موجود در کتاب اشتال:
- جدول قطر، سطح مقطع و وزن مخصوص میلگرد ساده و آجدار مسلح کننده موجود در ایران
- جدول نیروی پایین به بالا در صفحات تقسیم فشار (بیس پلیت) برحسب قطر ورق و میزان نیرو
- جدول اشتال تیرآهن‌های ردیف آی باریک (آی ان پی) لبه گوشت دار
- جدول اشتال تیرآهن‌های ردیف آی بال‌پهن (آی پی بی)
- جدول اشتال تیرآهن‌های ردیف آی بال‌پهن (آی پی بی) آینتس (یک) نیمه سبک
- جدول اشتال پروفیل‌های نبشی نورد شده بال مساوی
- جدول اشتال پروفیل‌های نبشی نورد شده بال مساوی سنگین (ادامه)
- جدول اشتال پروفیل‌های سپری نورد شده
- جدول اشتال پروفیل‌های ناودانی نورد شده
- جدول اشتال تیرآهن‌های لانه‌زنبوری (معمولی لانه‌زنبوری شده)
- جدول اشتال تیرآهن‌های لانه‌زنبوری (با تیرآهن بال‌پهن لانه‌زنبوری شده)
- جدول اشتال تیرآهن‌های لانه‌زنبوری (با تیرآهن نیمه بال‌پهن آی پی ای لانه‌زنبوری شده)
- جدول اشتال تیرآهن‌های لانه‌زنبوری (با برش ایرانی لانه‌زنبوری شده)
- جدول مشخصات مکانیکی پروفیل‌های توخالی نورد شده (دایره و چهارگوش)
- جداول دین و اشتال پروفیل‌های توخالی گرد سنگین و نیمه سنگین و پروفیل های سرد نورد شده
نسخه بروز شده جدول اشتال
در نسخه بروز شده جداول اشتال ، جدول تبدیل واحد ها بین سیستم انگلیسی و سیستم SI نیز برای کاربران آن ارائه شده است. علاوه بر این، مطالب زیر نیز بطور کاملا طبقه بندی شده در جدول گنجانده شده است:
- بهبود بکار گیری جداول
- چگونگی کار با فولاد های ضد زنگ
- ایجاد استاندارد های جدید برای فولاد های گرد مانند انواع میلگرد
- ایجاد استاندارد جدید برای انواع فولاد های چهارگوش
- ایجاد استاندارد جدید برای فولاد مسلح
- انواع پروفیل های دوتایی و چندتایی
- ستون های با مقطع جعبه ای و چلیپا
- پیچ و مهره های سازه ای طبق استاندارد DIN
- اتصالات خمشی و مفصلی پیچ و مهره ای
علائم اختصاری جدول اشتال
در بخش اول کتاب جدول اشتال معرفی علائم و اختصارات این جدول صورت گرفته است. مواردی همچون سطح مقطع، گشتاور ایستایی، گشتاور مقاوم، شعاع ایستایی و … مطرح شده و برای هر کدام علائم اختصاری در نظر گرفته شده است. این علائم در جدول در ستون مربوط درج شده است.
از مهمترین علائم اختصاری به کار رفته در جدول اشتال می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
ارتفاع پروفیل h، قطر پروفیل d، محیط پروفیل p، عرض پروفیل b، ضخامت جان s، شعاع کنج اتصال جان و بال r، ضخامت ماهیچه t، مساحت مقطع A، وزن واحد طول G، فاصله مرکز سطح تا سطح بیرونی e، زاویه بین محورهای اصلی مقطع tan، زاویه بین محورهای اصلی مقطع a، ممان اینرسی حول محورهای مقطع S، اساس مقطع حول محورهای مقطع و شعاع ژیراسیون حول محورهای مقطع.
مهمترین مقاطع جدول اشتال
- گروه تیرآهن ها شامل IPE تیر آهن آی شکل نیم پهن، IPB تیر آهن آی شکل بال پهن، INP تیر آی شکل باریک و …
- گروه میلگردهای فولادی که عموما در مورد میلگرد آجدار (صرف نظر از نوع آج آن) می باشد
- گروه نبشی و ناودانی برای سازه های سبک
- گروه پروفیل های تو خالی مربع، مسطیل و دایره شکل
- گروه پروفیل های سرد نورد شده که در سازه های سبک قابل کاربرد می باشد
- گروه سپری های تی شکل
- گروه پروفیل های زد شکل
روش استفاده از جدول اشتال
به طور خلاصه برای محاسبه، ابتدا نوع پروفیل مورد نظر را از جدول انتخاب کنید سپس شماره پروفیل را انتخاب نموده تا جدول اشتال آن برای شما نمایش داده شود.
برای استفاده از این جدول معمولا به روش آزمون و خطا عمل می کنیم. مثلا اگر در طراحی یک مقطع فولادی به مقدار سطح مقطع فولاد مشخصی نیاز داشته باشیم، با مراجعه به جدول اشتال ابتدا نوع پروفیل مورد نیاز را پیدا کرده و سپس در ستون مساحت به دنبال کوچکترین عددی میگردیم که بزرگتر یا مساوی مقدار فولاد مورد نیاز ما باشد. سپس نمره پروفیل متناظر با همان سطح را به عنوان جواب اولیه استفاده می کنیم.
در مرحله بعد کنترل های لازم برای مقطع را با استفاده از سایر اطلاعات آن نمره انجام می دهیم. در صورتی که جواب نداد از مقطع بالاتری استفاده می کنیم. از همین روش برای به دست آوردن حداقل آرماتور به کار رفته در مقاطع بتن مسلح و به کار بردن بهینه ترین حالت میلگرد گذاری از جدول اشتال میلگردها استفاده می شود. برای متره و برآورد مصالح ساختمان نیز با این جدول زیاد سروکار داریم.
مثلا برای بدست آوردن وزن یک نوع پروفیل به کار رفته در ساختمان تعداد و طول به کار رفته از آن پروفیل را از روی نقشه استخراج کرده و سپس با استفاده از وزن مخصوص به ازای هر متر طول آن پروفیل که در جدول اشتال موجود می باشد و ضرب این آیتم ها در هم، وزن کل را به دست می آوریم. برای به دست آوردن وزن انواع پلیت به کار رفته در صفحه ستون ها، سخت کننده ها، قیدهای اتصال مقاطع دوبل و … باید ابتدا حجم پلیت را بر اساس ابعاد آن به دست آورده و آن را در وزن مخصوص فولاد یعنی۷۸۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب ضرب نمود.
البته در حال حاضر می توان از جدول اشتال به طور آنلاین استفاده نمود. در لینک زیر کلیه محاسبات اشتال به صورت آنلاین انجام می گردد.
لینک محاسبات اشتال به صورت آنلاین:
https://e-pm.ir/mohasebat/eshtal
در قسمت دانلود فایل می توانید جدول اشتال را به صورت PDF دریافت نمایید.